برنامه صعود قله کاهارکرمان پهناورترین استان کشور بوده و به همین دلیل می توان شرایط آب و هوایی متفاوت را در طول فصول مختلف سال در این استان مشاهده کرد و این امر سبب شده است که به کرمان لقب سرزمین چهار فصل را بدهند.
دیار کریمان همچنین به لحاظ ظرفیت های گردشگری، آثار و ابنیه تاریخی یدی طولا و دستی پر دارد؛ از ارگ بم که شهرت جهانی دارد گرفته تا آبشارهای پرشکوه و باصلابت و رشته کوههای جبالبارز و هزار هر ساله تعداد زیادی گردشگر را به این دیار فرا می خوانند.
استان کرمان، در جنوب شرقی ایران، با مساحتی حدود 180 هزار و 726 کیلومتر مربع در واقع 11 درصد از خاک کشور را به خود اختصاص داده است که از این لحاظ، پس از استان خراسان، دومین استان پهناور کشور محسوب می شود.
مرکز استان کرمان، شهر تاریخی کرمان است و مهم ترین شهرهای آن عبارتند از: بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رفسنجان، زرند، سیرجان، شهربابک، کهنوج.
سوغات
بخش شیرینی : باقلوا، کلمپه، کماج سن، حلوا، قاووت، لوز، مسقطی سیرجان
بخش صنایع دستی : ترمه، پته، شال، فرش، گلیم، کارهای قلم زنی، ظروف مسی
جاذبه های طبیعی ـ گردشگری
بافت : آسیاب جفته و نقاط گردشگری سد بافت، بندر گوغر، پارک ملی خبر، رودسید مرتضی، رود رابر، رود زردشت، رود بافت، رود بر، دامنه کوه های شاه و لاله زار، چشمه آب گرم ده شیخ، طبیعت روستای هنزا، غار طرنگ، غار جفریز، منطقه شاه ولایت
بردسیر : دریاچه ترشاب، دریاچه حلبی ساز، چشمه آب گرم لاله زار، چشمه آب گرم شیرینک، چشمه آب گرم خدادی، چشمه آب گرم امیره کیخسروی، چشمه آب گرم رنگ، طبیعت بید خوان، طبیعت روستای باب زنگوییه، طبیعت روستای لاله زار، منطقه حفاظت شده بیدوییه
بم : چشمه آب گرم سید، چشمه آب گرم مسکون، چشمه آب گرم سرزه، دامنه کوه قدمگاه، دامنه کوه کشیت، دامنه کوه هزار، طبیعت لوت زگی آباد، طبیعت روستای بروات، طبیعت روستای باغ دشت، ییلاق های ده بکری، منطقه شکار ممنوع کوه شیر
جیرفت : آبشار دلفارد، دامنه کوه های سرمشک، طبیعت روستای خبر، طبیعت روستای دو ساری، غار شعیب، مقبره میر حیدر، منطقه حفاظت شده حیات وحش روستای خبر، ییلاق های دلفارد، ییلاق دربهشت یا درهزار، ییلاق های اسفندیه
رفسنجان : دامنه کوه پورکان، چشمه حسین آباد، چشمه آب معدنی قاسم آباد، چشمه آب معدنی آباد آوران، طبیعت روستای داوران
زرند : چشمه آوران، چشمه آب سرد درسنگ سیریز، طبیعت منطقه پاسیب
سیرجان : باغ بیمند، باغ سنگی بلورد، دامنه کوه بید شیرین، دشت های بلورد، جنگل های بنه و بادام چاه زار، طبیعت روستای پاریز
شهر بابک : غار ایوب، دامنه کوه دوعاج، دامنه کوه بی سوخته، طبیعت روستای ریسه و پا قلعه، طبیعت دهستان خبر، طبیعت منطقه جوزم، منطقه شکار ممنوع شهر بابک یا گودچاه
کرمان : ییلاق های شهر ماهان، ییلاق های جوپار، ییلاق های راین، ییلاق های کوه پایه، ییلاق کوهبنان، ییلاق لاله زار
بافت : امام زاده سلطان سید مرتضی، امام زاده شاه زاده ابوالقاسم رابر، امام زاده سلطان فقیه الدین بزنجان، امام زاده سید علی موسی، امام زاده پیر غیب ارزوییه، امام زاده سید احمد طرنگ، تپه یحیی صوغان، تل کوشک رابر، تل قهوه ای، روستای تاریخی مزار دهسرد، زیارتگاه شاه ولایت در روستای خبر، قلعه دیلم، قلعه کرد علی دشتاب، قلعه خبر، قلعه سنگ، قلعه گزنجان، مسجد هزار ساله آبدر رابر
بردسیر : آسیاب آبی ترشاب در شهر گلزار، آسیاب حنیفه، ارگ بردسیر، امام زاده سید محمد، امام زاده عبدالله، امام زاده عباس، امام زاده سید شمس الدین لاله زار، برج نگار، بقعه و آرامگاه پیر بر حق، برج بهرامجرد، برج محله سلورد، برج قریت العرب، برج کمال آباد، برج یوسف علی، تپه آسیاب، تل ابلیس، زیارتگاه خواجه بدرالدین نگار، حمام قدیمی لاله زار، حمام قدیمی قریت العرب، خانه بهادر الملک، خانه مازولی، شیر سنگی، عمارت زرتشتی ها، قدمگاه حضرت ابوالفضل، قدمگاه خضر نبی، قلعه و برج ماهونک، قلعه دیو، قلعه کهنه، قلعه جلال آباد، قلعه ترشاب، مسجد جامع گلزار، مقبره شیخ محمد کاکو
بم : ارگ بم، امام زاده زید، امام زاده اسیری، مسجد اهل سنت ارگ بم
جیرفت : آرامگاه امیر حیدر، تپه کنار صندل، شهر قدیمی جیرفت، قلعه سموران، قلعه کهنه، گورستان محطوط آباد، مقبره میر حیدر یا گورخانه
رفسنجان : آب انبار مرادی، امام زاده شاه سلیمان، امام زاده عباس، امام زاده بی بی صفیه، امام زاده های بی بی حیات در کوهستان خنامان، منطقه بارجی و محلی به نام با حیا، امام زاده عبدالله، امام زاده ابراهیم، امام زاده سید جلال الدین، امام زاده پیر غریب، بازار شهر، باغ سرای باقری، دروازه قطب آباد، حصار شهر رفسنجان، خانه حاج آقا علی، کاروانسرای کبوترخان، کاروانسرای قدیمی قطب آباد، کاروانسرای شاه عباسی رفسنجان، یخچال حاج علی آقا، یخچال کبوترخان
زرند : خان موقوفه شاهرخ خان، خانه و برج اصفهانی، روستای تاریخی داهوییه، آثار آسیاب های آبی، نقارخانه، کاروانسرای گورچو، قلعه و برج جلال آباد، چهار برج شاهرخان، قلعه آبشوری سیریز، قلعه باب هویز، قلعه فتح آباد، بازار وکیل، بازارچه کرمعلی، بازار حاج ملاعلی، مسجد جامع، مسجد قلعه، مسجد درخیز، حسینیه قلعه، حسینیه سقاخانه، حسینیه بازار، امام زاده حمزه، امام زاده عبدالله، امام زاده جعفر، امام زاده خواجه فقیه، آرامگاه عبدالسلام زرندی، زیارتگاه پیرمراد، بقعه بهاباد، بقعه سید خانوک، بقعه پیر سبز پوش، مقبره سلطان سید ابراهیم زرند
سیرجان : آرامگاه شاه فیروز، آرامگاه میر زبیر، مسجد سید، مسجد قلعه سنگ، یخچال محمود آب، یخچال های حاج رشید
شهر بابک : آتشکده آذریغ، امام زاده حسین جوپار، برج های سه گانه قنات نوج، برج خشتی استبرق، بقعه پیرا در پیرجل، روستای تاریخی و صخره ای میمند، حمام حاجی آخوند، سه خانه قدیمی ابراهیمی، سالاری میمندی، عمارت موسی خانی، قلعه مرج در روستای ریسه و پاقلعه، قلعه مهرآباد، مسجد قطب آباد، مسجد و حسینیه شهر کهنه، مسجد جامع مروست
کرمان : آب انبار علیمردان خان، آب انبار مجموعه گنجعلی خان، آرامگاه شاه نعمت الله ولی، آرامگاه شاهزاده حسین جوپار، امام زاده زید، امام زاده شاه زاده حسین، بازار اصلی کرمان، بازار میدان ارگ، بازار ارگ، بازار گنجعلی خان، بازار اختیاری، بازار سردار، بازار مظفری، بازار عطاری، بازار قدمگاه، بازار قلعه محمود، بازار میدان قلعه، بازار کلاه مالی، بازار زرگری، بازار کفاش ها، بازار حاج آقا علی، بازار عزیز، برج نادری، باغ فتح آباد، بقعه پیر بابا مسافر در شهداد، تیمچه کوزه گرها، حمام گنجعلی خان، حمام یا چایخانه سنتی وکیل، کاروانسرای گنجعلی خان، کاروانسرای وکیل، کاروانسرای میرزا علینقی، کاروانسرای میرزا حسن، گنبد جبلیه، گنبد مشتاقیه، لوح یاد بود شاه نعمت الله ولی، مسجد چهل ستون، مسجد گنج علی خان، مسجد جامع کرمان، مقبره خواجه اتابک، یخدان مویدی
نگاهی گذرا به نقاط تفریحی و گردشگری کرمان
ارگ بم
ارگ بم به عنوان بزرگترین سازه خشتی جهان در استان کرمان قرار داشته و هر ساله در صدر لیست بازدیدکنندگان گردشگری قرار دارد. این ارگ با 180 هزار متر مربع مساحت از دو بخش حکومتی و رعیتی تشکیل شده و در واقع دژی است که ارگ در دل آن قرار گرفته است اما به دلیل اینکه ارگ مرتفع ترین و باشکوهترن قسمت دژ است بیش از سایر قسمت های این بنای تاریخی چشم ها را خیره می کند.
این ارگ در سال 82 در پی وقوع زمین لرزه شدید به شدت دچار خسارت شد که با همت مسئولین بار دیگر دورازه های آن به روی گردشگران گشوده شده و افراد می تواننند با حضور در این ارگ باشکوه صدای نجوای تاریخ را در کوچه پس کوچه های آن با گوش جان بشنوند. ارگ بم که در مسیر جاده ابریشم قرار دارد در لیست آثار ثبت جهانی شده قرار دارد.
ارگ راین
ارگ راین پس از ارگ بم با 20 هزار متر مربع مساحت عنوان دومین بنای خشتی جهان را به خود اختصاص داده است. بنای این ارگ که به لحاظ معماری شباهتی بی نظیر به ارگ بم دارد، مربعی شکل بوده و دارای برج‌هایی در اطرافش است، اطراف این ارگ را حصاری با ارتفاع 10 متر در برگرفته است. این ارگ نیز شامل بخش های اعیان نشین، عامه نشین، اصطبل، زورخانه و مسجد است.
تپه های کنار صندل
محوطه باستانی کنار صندل در شهرستان جیرفت واقع شده و تمدن هفت هزار ساله دقیانوس و یا رات را در دل خود جای داده است. کتیبه ها و الواح کشف شده در این منطقه نشان از آن دارد که مردم این دیار دو هزار و 700 سال قبل از میلاد از خط استفاده می کرده و از نخستین تمدنهای بشری و سرمنشاء کشف خط در جهان هستند. اشیاء باستانی کشف شده در این منطقه در موزه جیرفت در حال نگهداری است.
مجموعه گنجعلیخان
مجموعه گنجعلیخان که در کنار بازار بزرگ کرمان قرار دارد شامل ضرابخانه در شمال، حمام در جنوب، کاروانسرا یا مدرسه و مسجد در شرق، آب انبار در غرب و دو چهارسوق در شمال غرب و جنوب غرب است که هر کدام از بخش های این مجموعه جاذبه های خاص خود را دارند. این مجموع در عصر صفوی و توسط گنجعلیخان حاکم وقت کرمان ساخته شده و از جمله شاهکارهای معماری دیار کریمان به شمار می رود.
باغ شاهزاده
باغ شاهزاده ماهان یکی از بی نظیرترین و مشهورترین جاذبه های گردشگری استان کرمان است که در عصر قاجار و در دوران فرمانفرمایی عبدالحمید میرزا ناصرالدوله احداث شد که در آن زمان با مرگ وی کار ساخت این بنا نیمه کاره رها شد. این تخت باغ بی نظیر در چهار کیلومتری شهر ماهان و در دامنه کوههای تیگران قرار دارد.
این باغ دارای سردری زیبا بوده و شامل عمارت شاه نشین و حمام و اطاق‌هایی برای زندگی و پذیرایی است و وجود حوض ها و فواره های آب و درختان میوه متنوع در این تخت باغ جلوه ای زیبا و چشم نواز به آن بخشیده است.
کلوت های شهداد
در 43 کیلومتری شهداد منطقه ای بکر و بی نظیر از هنرنمایی هزاران ساله طبیعت می توان یافت، تپه های شنی که در اثر فرسایش بادی تبدیل به سازهای خاکی بی بدیل موسوم به کلوت های شهداد شده اند و در واقع این کلوت ها میراث کهن طبیعت به این دیار محسوب می شوند. با ورود به این منطقه گویی به شهری از آسمان خراش ها وارد شده ای و تا چشم کار می کند کلوت های منحصر به فرد خود نمایی می کنند. برخی به این منطقه لقب شهر جن و پری را داده اند.
اما آسمان شب های کویر داستان پر رمز و راز دیگری است که عاشقانه های ستارگان را به تصویر می کشد و ذهن آدمی را به فرا سوی عامل خیال می برد. آنقدر ستاره ها را نزدیک و دست یافتنی می یابی که احساس می کنی در عمق آسمان فرو رفته ای و اینگونه است که شب های پرستاره کلوت تجربه ای فراموش نشدنی را در اذهان به یادگار می گذارد.
شهر کوتوله ها
این شهر با قدمتی پنج هزار ساله در حاشیه غربی کویر لوت و 100 کیلومتری کرمان و در مجاورت شهر شهداد واقع شده است. کوچه ها، معابر و خانه های آن به گونه ای ساخته شده اند که تنها انسانهایی با قد کمتر از یک متر می توانستند در آنها زندگی کند. در اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد این منطقه که به خبیث نیز شهرت دارد مملو از حیات بوده است. شهر کوتوله ها بدون تردید یکی از اسرار آمیز ترین ابنیه های تاریخی و گردشگری کشور محسوب می شود.
بازار کرمان
بازار بزرگ کرمان با معماری منحصر به فرد و بی نظیر طولانی ترین راسته بازار ایران بوده و شامل بازارهای متفاوتی چون بازار گنجعلیخان، بازار قیصریه زرگری، بازار اختیاری، بازار کفاش‌ها، بازار مسگرها، بازارآهنگری، بازار عزیز، بازار عطاران، بازار مظفری، بازار قلعه، بازار قدمگاه، بازار قلعه محمود و بازار کلاه مال‌ها است. این بازار از میدان ارگ شروع شده و تا میدان گنجعلیخان ادامه دارد.
از دیگر جاذبه های این بازار می توان به وجود چهارسوق ها به منظور ارتباط با بازارهای فرعی از جمله چهارسوق گنجعلیخان اشاره کرد که در سقف آن گچ بری ها و نقاشی های رنگ روغن بی نظیر متعلق به 400 سال پیش خودنمایی می کند.
پارک ملی خبر
پارک ملی خبر در 60 کیلومتری جنوب شهر بافت قرار داشته و حدود 149 هزار و 983 هکتار مساحت دارد. این منطقه در واقع یازدهمین پارک ملی ایران محسوب می شود. گونه های جانوری پارک ملی خبر کاراکال، گرگ، جبیر، کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، یوزپلنگ، خرگوش، سنجاب، رودک عسل خوار، خارپشت بیابانی، هوبره، دراج، کبک، تیهو و عقاب طلایى است. همچنین این منطقه دارای پوشش گیاهی غنی و متنوع از جمله استبرق، بنه، کیکم، ارژن، زیتون وحشی، گز، ارس، تنگس، نسترن وحشی، قیچ و انارشیطان است.
آبشار راین
آبشار راین با 40 متر ارتفاع در منطقه ای با آب وهوایی دلپذیر در 14 کیلومتری جنوب غربی راین در دل کوه هزار قرار دارد.کوه هزار چهارمین کوه بلند ایران است. از ریزش رودخانه ای در ارتفاعات قله هزار این آبشار باشکوه و بی نظیر که به زر رود نیز مشهور است پدید می آید. ریزش آب در این آبشار به گونه ای است که گردشگران می توانند از فضای پشت آن عبور کرده و از منظره و هوای مطبوع لذت آن بیشتری را ببرند. حاشیه رودخانه نیز سرشار از گیاهان وحشی و پونه بوده و چشم آدمی را نوازش می دهد.
آبشار دلفارد
روستای دلفارد که در 40 کیلومتری شمال غرب جیرفت است در کنار جاذبه های طبیعی که دارد دارای آب و هوایی مطبوع و دلپذیر است. آبشار این روستای زیبای استان کرمان گلمای دختر کش نام داشته و در امتداد رودخانه ای قرار دارد که سرچشمه رود شور بوده و دارای درختان چنار بلند و قدیمی است. در این منطقه می توان درختان سردسیری چون گیلاس و زردآلو را در کنار درختان گرمسیری مانند خرما و مرکبات مشاهده کرد.
یخدان مویدی
این بنای تاریخی متعلق به دوره صفویه بوده و پلان آن به صورت دایره شکل است. یخدان مویدی با ارتفاع پنج متر از حصار، مخزن، چاله یخ و استخر تشکیل شده است. از این بنای تاریخی که در دل شهر کرمان قرار دارد در قدیم برای تولید و نگهداری یخ استفاده می شده است.
یخدان مویدی در گذشته خارج از شهر کرمان بوده و دلیل مویدی نامیدن آن این است که آب این یخدان از قنات مویدی تامین می شده است.
منابع: ایران / مهر / تسنیم
یزد از آب انبارشش بادگیری تا خانه آقازاده ابرکوه